zdolność

W poprzednim artykule z cyklu „Upadłość Konsumencka” wyjaśniłem, że stosunkowo łatwe jest uzyskanie postanowienia o upadłości przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Może to wywołać wrażenie, że uzasadnienie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może się sprowadzać do opisana historii zadłużenia. Pamiętać jednak należy, że uzyskanie upadłości nie jest jednoznaczne z oddłużeniem. Nadto szereg okoliczności wpływa na warunki na jakich to oddłużenie można uzyskać. W dzisiejszym artykule opisuję przesłanki mające znaczenie dla wyniku postępowania, które należy uwzględnić już na etapie pisania wniosku o upadłość. 

• w celu uzyskanie upadłości należy wykazać niewypłacalność 

• uzasadnienie zadłużenia minimalizuje ryzyko uznania umyślnego działania

• trudna sytuacja życiowa dłużnika może uzasadnić zastosowanie przez sąd zasad słuszności lub humanitaryzmu

• wykazanie braku majątku i możliwości zarobkowych może uzasadnić brak obowiązku spłat

Warunkiem uzyskanie postanowienia o upadłości konsumenckiej jest stan niewypłacalności osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Będzie on zachodził, gdy stan zadłużenia z tytułu niewykonywanych zobowiązań pieniężnych będzie się pogłębiał, niezależnie od podejmowanych przez dłużnika działań zmierzających do spłaty zadłużenia. W praktyce najczęściej oznacza to, że niewypłacalnym jest dłużnik, którego możliwości finansowe nie pozwalają na spłaty długu w wysokości przekraczającej należności poboczne, takie jak odsetki czy koszty egzekucyjne. W takiej sytuacji dłużnik mimo regularnych spłat nie jest w stanie zmniejszać swojego zadłużenia.

Po wydaniu postanowienia o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej przychodzi etap ustalania stanu faktycznego. Zebranie materiału dowodowego należy do syndyka, ale oceny dokonuje sąd. Znaczenie mają głownie przyczyny powstania niewypłacalności oraz sytuacja życiowa dłużnika.

Sąd odmówi oddłużenia mimo ogłoszenia upadłości, jeśli upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań. Nadto  w przypadku ustalenia, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień co prawda nie celowo ale umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, plan spłaty wierzycieli może być ustalony na okres nawet siedmiu lat. Aby zminimalizować ryzyko takich postanowień sądu należy wykazać przyczynę powstania niewypłacalności. Szczególnie przydatne jest przeanalizowanie przepływów pieniężnych w okresie powstania niewypłacalności. Pozwala to wykazać brak zawinienia upadłego w niespłacaniu zobowiązań.

Sąd odmówi oddłużenia mimo ogłoszenia upadłości także w przypadku, gdy w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań. Jeśli występuje ta okoliczność to dłużnik może jedynie powołać się na względy słuszności lub humanitarne.

Wyżej wskazane przesłanki negatywne nie mają charakteru bezwzględnego. Ponowna niewypłacalność lub celowe działanie mogą zaistnieć w wyjątkowych stanach faktycznych, takich jak np. kalectwo, choroba, niezawiniona utrata możliwości zarobkowania. Za oddłużeniem mogą więc przemawiać silne argumenty o charakterze społecznym, słusznościowym czy humanitarnym. W takiej sytuacji pomimo istnienia obiektywnych przesłanek negatywnych, sąd uwzględni wniosek o oddłużenie, jeżeli jest to uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi. Z tego powodu należy we wniosku szczegółowo przedstawić okoliczności osobiste dłużnika. 

Jeżeli osobista sytuacja upadłego w sposób oczywisty wskazuje na jego trwałą niezdolność do dokonania jakichkolwiek spłat, sąd odstąpi od ustalenia planu spłaty wierzycieli i od razu wyda postanowienie o umorzeniu. Poprzez osobistą sytuację upadłego należy rozumieć np. niezdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy przy jednoczesnym braku majątku czy względy zdrowotne. Wyjątek ten może również zostać zastosowany wobec osób, które są w pełni zdolne do wykonywania pracy i ją świadczą, lecz ze względu na szczególne okoliczności osobiste, takie jak stan zdrowia, sytuacja rodzinna i wysokość dochodów, nie są w stanie dokonać jakiejkolwiek spłaty.